AntiCancer Treatment

Ο καρκίνος είναι μια από τις συχνότερες παθήσεις του σήμερα και παρά τη σημαντική πρόοδο που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην αντιμετώπιση της θεραπείας του, παραμένει η μεγαλύτερη θεραπευτική πρόκληση της σύγχρονης κοινωνίας.

Ο όρος ‘εξατομικευμένη θεραπεία’ δεν έχει πουθενά στην ιατρική μεγαλύτερο αντίκτυπο παρά στην ογκολογία. Με την ευρύτερη έννοια του όρου της ‘εξατομικευμένης θεραπείας’ εννοούμε τον σχεδιασμό και επιλογή φαρμακευτικής αντικαρκινικής θεραπείας με βάση τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του ασθενή και κινείται πέρα από την τωρινή προσέγγιση ομαδοποίησης των ασθενών σε θεραπευτικές ομάδες με βάση τα χαρακτηριστικά (φαινότυπο) τα όποια εκδηλώνει ο κάθε ασθενής. Αυτό το κάνουμε με διάφορους τρόπους είτε κλινικά είτε γονιδιακά αλλά για καλύτερα αποτελέσματα συνδυάζουμε και τους δυο τρόπους.

Ο χαρακτηρισμός στο μέγιστο δυνατό βαθμό, τόσο του γονιδιώματος με τη χαρτογράφηση του γενετικού υλικού του καρκίνου , όσο και πρωτεομικά με το χαρακτηρισμό και την ανάλυση της έκφρασης συγκεκριμένων πρωτεϊνικών σχηματισμών στον καρκινικό όγκο, επιτρέπει τη χρήση αυτών των εξατομικευμένων πληροφοριών για την καλύτερη διάγνωση, πρόγνωση, θεραπεία και πρόληψη του καρκίνου για τον συγκεκριμένο ασθενή.

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι κανένας καρκίνος δεν είναι ο ίδιος με κάποιον άλλο καρκίνο, ακόμα και αν είναι του ίδιου τύπου. Για παράδειγμα δυο ασθενείς με καρκίνο του μαστού μπορεί να εκφράζουν διαφορετικά πρωτεϊνικά χαρακτηριστικά όπως και διαφορετικές μεταλλάξεις στο γονιδίωμά τους, και για αυτό τον λόγο μπορεί να ανταποκριθούν διαφορετικά στην ίδια αντικαρκινική θεραπεία. Επίσης δεν πρέπει να παραβλέπει κανείς και το γεγονός ότι ο ίδιος ο καρκίνος δεν είναι μια ομοιόμορφη και σταθερή μάζα κυττάρων αλλά η συνεχής μεταβολή και αλλαγή των χαρακτηριστικών του καρκινικού όγκου επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και την ανταπόκριση του ασθενή σε κάποια θεραπεία. Επίσης ο καρκίνος έχει τρόπο να μεταλλάσσετε και με κάθε μετάσταση.

Συχνά ο Ογκολόγος έχει μια σειρά από επιλογές αντικαρκινικής φαρμακευτικής θεραπείας, οι οποίες περιλαμβάνονται στα διάφορα θεραπευτικά πρωτόκολλα και είναι εγκεκριμένες από τις διάφορες φαρμακορυθμιστικές αρχές. Αυτές οι φαρμακευτικές θεραπείες ίσως έχουν περίπου ισοδύναμη αποτελεσματικότητα, προφίλ ασφαλείας και παρενεργειών, για τον τύπο καρκίνου που ο ίδιος και ο ασθενής του έχουν να αντιμετωπίσουν, χωρίς όμως πολλές φορές επαρκή καθοδήγηση για τον τρόπο επιλογής ανάμεσα στις επιλογές.

Η εξάσκηση της ογκολογίας έχει να αντιμετωπίσει την συνεχή πρόκληση της σωστής αντιστοίχησης της καταλληλότερης θεραπείας για τον συγκεκριμένο ασθενή, ισορροπώντας το όφελος σε σχέση με το ρίσκο που παίρνει για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τον ασθενή του. Ο χαρακτηρισμός του καρκίνου με τις περιορισμένες πληροφορίες όπως το μέγεθος του καρκινικού όγκου, το βαθμό εισβολής καρκινικών κυττάρων και η ύπαρξη ή όχι μετάστασης του καρκίνου σε άλλα μέρη του σώματος δεν μπορεί πάντα να είναι αρκετά για να καθορίσουν την πολυπλοκότητα της ασθένειας αυτής. Η συνεχής εξέλιξη στις τεχνικές γενετικής (DNA sequencing) και στις τεχνολογίες της μοριακής βιολογίας, μπορούν σήμερα να μας δώσουν λεπτομερή, άμεση και πλήρη πληροφόρηση για τα χαρακτηριστικά σε γονιδιακό και πρωτεϊνικό επίπεδο, του συγκεκριμένου καρκίνου ούτως ώστε ο ογκολόγος ιατρός να έχει όλες τις πληροφορίες τις οποίες χρειάζεται για την καλύτερη δυνατή επιλογή θεραπείας αλλά και φροντίδας του ασθενούς του.

Η δυνατότητα για γονιδιακή και πρωτεϊνική ανάλυση του συγκεκριμένου καρκίνου και η σε πραγματικό χρόνο σύνδεση των πληροφοριών που προκύπτουν για τον καρκίνο με τις πιο πρόσφατες θεραπευτικές εξελίξεις δημιουργούν σήμερα το νέο μοντέλο της εξατομικευμένης ιατρικής πρακτικής. Αυτό το μοντέλο συνδυάζει με μοναδικό τρόπο τη διάγνωση με την θεραπεία (theranostics), και αποτελεί την αιχμή του δόρατος της προσπάθειας για επίτευξη του στόχου της εξατομικευμένης αντικαρκινικής θεραπείας που θα δώσει καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα. Η πληροφόρηση που παρέχεται μέσα από το πλαίσιο των συγκεκριμένων μεθόδων δεν περιορίζεται στον χαρακτηρισμό του συγκεκριμένου τύπου καρκίνου σε γονιδιακό και πρωτεϊνικό επίπεδο αλλά και στην πληροφόρηση σχετικά με την ανταπόκριση ή μη του συγκεκριμένου καρκίνου σε αντικαρκινικές θεραπείες ήδη εγκεκριμένες από τις αρμόδιες αρχές (European Medicines Agency & Food and Drug Administration) ή που είναι σε διαδικασία έγκρισης και ακόμη σε στάδιο κλινικών δοκιμών. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η πληροφόρηση αυτή δεν σταματά στα νεότερα φάρμακα που αναφέρονται ως στοχευμένες θεραπείες αλλά εμπερικλείει και τα φάρμακα συμβατικής χημειοθεραπείας. Με αυτό τον τρόπο ο ασθενής και ο ογκολόγος του έχουν όλες τις πληροφορίες στα χέρια τους για τη λήψη της καλύτερης δυνατής προσέγγισης για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου καρκινικού όγκου.

Στο κέντρο της προσπάθειας για εξατομικευμένη αντικαρκινική θεραπεία είναι βεβαίως ο ασθενής. Η εμπλοκή του ασθενή στη διαδικασία αυτή είναι πολύ σημαντική από την αρχή μέχρι το τέλος. Οι πληροφορίες που του παρέχονται μέσω των δυνατοτήτων της νέας αυτής μεθοδολογίας είναι χρήσιμες τόσο κατά τη διάγνωση και πριν από την έναρξη της οποιασδήποτε αντικαρκινικής θεραπείας, όσο και αργότερα όταν η ήδη χρησιμοποιούμενη θεραπεία μπορεί να μην δώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα και να χρειάζεται να προχωρήσουμε στην επόμενη θεραπεία επιλογής. Η εφαρμογή της νέας αυτής προσέγγισης θα είναι ένα ακόμα δυνατό όπλο στα χέρια του ιατρού και του ασθενή του για την αντιμετώπιση του καρκίνου.

Χρήση τέτοιων υπηρεσιών, που πλέον διατίθενται και στην Κύπρο, είναι καλύτερα να γίνονται μετά από συμβουλή του ειδικού Ογκολόγου ο οποίος έχει την εξειδικευμένη γνώση να εφαρμόσει τη νέα γνώση.

Του Δρ. Γιώργου Άστρα Ογκολόγου στο American Medical Centre & στην Ygeia Polyclinic